Trong quá trình sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt, con người thải ra môi trường một lượng lớn chất thải. Trong đó, có một loại chất thải đặc biệt nguy hiểm, đó là chất thải nguy hại (CTNH). Vậy chất thải nguy hại là gì? Hãy cùng thu mua phế liệu Thịnh Phát tìm hiểu nhé!
Chất thải nguy hại là gì?
Chất thải nguy hại (CTNH) là loại chất thải chứa các yếu tố độc hại, dễ cháy nổ, ăn mòn, lây nhiễm, hoặc các đặc tính nguy hại khác, có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường nếu không được xử lý đúng cách.
Phân loại
CTNH được phân loại dựa trên các tính chất nguy hại như sau:
- Dễ cháy nổ: các chất thải có khả năng tự bốc cháy hoặc cháy nổ khi tiếp xúc với nhiệt, lửa hoặc các tác nhân khác. Ví dụ: xăng, dầu, dung môi, các chất nổ,…
- Ăn mòn: các chất thải có khả năng ăn mòn kim loại, vật liệu xây dựng, hoặc các chất khác. Ví dụ: axit, bazơ, các chất khử,…
- Độc hại: các chất thải có khả năng gây ngộ độc, gây hại cho sức khỏe con người hoặc động thực vật. Ví dụ: hóa chất, kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật,…
- Lây nhiễm: các chất thải có khả năng lây truyền bệnh tật cho con người hoặc động thực vật. Ví dụ: chất thải y tế, chất thải sinh hoạt,…
Ngoài ra, CTNH còn có thể được phân loại theo nguồn phát sinh, ví dụ: CTNH từ sản xuất công nghiệp, CTNH từ y tế, CTNH từ sinh hoạt,…
Các nguồn phát sinh chất thải nguy hại
CTNH có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:
Hoạt động sản xuất công nghiệp
Các ngành công nghiệp thường sử dụng nhiều loại hóa chất, dung môi, kim loại nặng,… trong quá trình sản xuất. Các chất thải này có thể gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe con người nếu không được xử lý đúng cách.
Một số ví dụ về CTNH phát sinh từ hoạt động sản xuất công nghiệp bao gồm:
- Dung môi: được sử dụng trong các ngành sản xuất sơn, nhựa, cao su,…
- Hóa chất: được sử dụng trong các ngành sản xuất hóa chất, dược phẩm,…
- Kim loại nặng: được sử dụng trong các ngành sản xuất điện tử, luyện kim,…
- Chất thải điện tử: được thải ra từ các ngành sản xuất điện tử, tin học,…
Hoạt động y tế
Các cơ sở y tế, bệnh viện, phòng khám… thường thải ra các loại CTNH như:
- Bông băng, kim tiêm, băng gạc,… đã qua sử dụng
- Thuốc quá hạn sử dụng
- Chất thải lây nhiễm: máu, dịch cơ thể,…
Các loại CTNH này có thể gây ô nhiễm môi trường và lây nhiễm bệnh tật cho con người nếu không được xử lý đúng cách.
Hoạt động nông nghiệp
Các hoạt động nông nghiệp như sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, phân bón hóa học cũng có thể phát sinh CTNH.
- Thuốc bảo vệ thực vật: có thể gây ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động thực vật.
- Thuốc trừ sâu: có thể gây ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động thực vật.
- Phân bón hóa học: có thể gây ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động thực vật.
Hoạt động sinh hoạt
Một số loại chất thải sinh hoạt cũng được xếp vào nhóm CTNH như:
- Pin, ắc quy: có thể gây ô nhiễm môi trường do chứa các kim loại nặng như chì, thủy ngân,…
- Bóng đèn huỳnh quang: có chứa thủy ngân, một kim loại nặng độc hại.
- Thiết bị điện tử hỏng: có chứa các chất thải điện tử, cần được xử lý đúng cách để tránh gây ô nhiễm môi trường.
Tác hại của chất thải nguy hại
Ô nhiễm môi trường
CTNH có thể gây ô nhiễm môi trường theo nhiều cách, bao gồm:
- Ô nhiễm nguồn nước: CTNH có thể thấm vào nguồn nước ngầm, gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt và nông nghiệp.
- Ô nhiễm đất: CTNH có thể tích tụ trong đất, gây ô nhiễm đất trồng, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.
- Ô nhiễm không khí: CTNH có thể phát tán vào không khí, gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Ảnh hưởng đến sức khỏe con người
CTNH có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người theo nhiều cách, bao gồm:
- Ngộ độc: CTNH có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính, ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể.
- Lây nhiễm bệnh tật: CTNH có thể chứa các tác nhân gây bệnh, gây lây nhiễm bệnh tật cho con người.
- Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: CTNH có thể gây tổn thương hệ thần kinh, dẫn đến các bệnh như rối loạn thần kinh, thần kinh suy nhược,…
- Ảnh hưởng đến hệ hô hấp: CTNH có thể gây tổn thương hệ hô hấp, dẫn đến các bệnh như viêm phổi, hen suyễn,…
- Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: CTNH có thể gây tổn thương hệ tiêu hóa, dẫn đến các bệnh như tiêu chảy, nôn mửa,…
Các biện pháp quản lý chất thải nguy hại
Để giảm thiểu tác hại của CTNH, cần thực hiện các biện pháp quản lý CTNH hiệu quả, bao gồm:
Phòng ngừa, giảm thiểu phát sinh CTNH
Đây là biện pháp quan trọng nhất để giảm thiểu lượng CTNH phát sinh. Các doanh nghiệp, tổ chức cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật, công nghệ để giảm thiểu lượng chất thải phát sinh, sử dụng lại, tái chế, tái sử dụng các nguyên liệu, vật liệu.
Một số biện pháp cụ thể bao gồm:
- Áp dụng các quy trình sản xuất sạch hơn: Sử dụng các nguyên liệu, vật liệu thân thiện với môi trường, giảm thiểu sử dụng hóa chất, dung môi, kim loại nặng,…
- Tái sử dụng, tái chế: Tái sử dụng các vật liệu, sản phẩm đã qua sử dụng, tái chế các vật liệu, sản phẩm thành các sản phẩm mới.
- Tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên liệu, vật liệu: Tối ưu hóa các quy trình sản xuất, sử dụng hợp lý nguyên liệu, vật liệu, giảm thiểu lượng chất thải phát sinh.
Phân loại, thu gom, vận chuyển CTNH
CTNH cần được phân loại, thu gom, vận chuyển riêng biệt với chất thải thông thường để tránh gây ô nhiễm môi trường. Các cơ sở thu gom, vận chuyển CTNH phải được cấp phép và tuân thủ các quy định về quản lý CTNH.
Một số quy định cụ thể về phân loại, thu gom, vận chuyển CTNH bao gồm:
- Phân loại CTNH: CTNH được phân loại dựa trên các tính chất nguy hại, bao gồm:
- Dễ cháy nổ
- Ăn mòn
- Độc hại
- Lây nhiễm
- Thu gom CTNH: CTNH phải được thu gom riêng biệt với chất thải thông thường, tránh lẫn lộn. Các cơ sở thu gom CTNH phải được cấp phép và tuân thủ các quy định về quản lý CTNH.
- Vận chuyển CTNH: CTNH phải được vận chuyển bằng các phương tiện chuyên dụng, đảm bảo an toàn cho người và môi trường.
Xử lý CTNH
CTNH cần được xử lý đúng cách để giảm thiểu tối đa tác hại đối với môi trường và sức khỏe con người. Các phương pháp xử lý CTNH bao gồm:
- Xử lý bằng phương pháp vật lý: bao gồm các phương pháp chôn lấp, đốt, ủ…
- Xử lý bằng phương pháp hóa học: bao gồm các phương pháp pha loãng, trung hòa, ôxy hóa, khử…
- Xử lý bằng phương pháp sinh học: bao gồm các phương pháp phân hủy hiếu khí, kỵ khí…
Việc lựa chọn phương pháp xử lý CTNH phụ thuộc vào tính chất nguy hại của CTNH. Các cơ sở xử lý CTNH phải được cấp phép và tuân thủ các quy định về quản lý CTNH.
Chất thải nguy hại là một vấn đề nghiêm trọng cần được quan tâm và giải quyết. Việc nâng cao nhận thức và thực hiện đầy đủ trách nhiệm của các chủ thể liên quan trong quản lý CTNH là cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
